De smaak van samenwerking: samen met Sustainer vernieuwen, innoveren en experimenteren
De smaak van samenwerking: samen met Sustainer vernieuwen, innoveren en experimenteren
‘Houten kant-en-klaar vloer voor het eerst in Nederland in een beton casco geplaatst’
Samenwerking loopt als een rode draad door alles wat we doen bij Trebbe. Niet voor niets is samenwerkend één van onze kernwaarden. In de ‘Smaak van samenwerking’, nemen we je mee in bijzondere samenwerkingen.
Dit keer vertellen Nico Blaauw, teamleider duurzaamheid en techniek bij Trebbe en Koen Buisman, COO bij Sustainer over hoe ze samen een nieuw product hebben ontwikkeld. Ze bespreken waarom, hoe en wat het nieuwe product is, en delen hun ervaringen over de samenwerking. Waarom wordt de productontwikkeling gezamenlijk opgepakt? En wat heeft iedereen ervan geleerd?
Waarom een houten kant-en-klaar vloer?
Twee jaar geleden bedacht Nico dat er een houten kant-en-klaar vloer moest komen. Op dat moment was hij bezig met de uitontwikkeling van Bewust & Flexibel, de industriële woning van Trebbe die door de opdrachtgever zelf samengesteld kan worden. Hierbij kan gekozen worden voor prefab beton, een houten casco of een hybride casco. Om volledig over te kunnen gaan naar een houten casco maar ook om een hybride variant aan te kunnen bieden, is een houten vloer nodig. De keuze voor hout is eenvoudig volgens Nico: “Vanuit een duurzaam oogpunt wil je steeds meer biobased materialen gebruiken en minder beton. Prefab is belangrijk vanwege het tekort aan vakmensen, nu en in de toekomst.” Deze vloer – voor een hybride toepassing – was nog niet beschikbaar op de markt. “Er is wel een betonnen kant-en-klaar vloer, maar die past niet in een houten of hybride casco. Wat er niet is, moet je zelf maken.”
Hoe dan?
Nico besloot samen te werken met Sustainer, een organisatie met een bouwsysteem voor modulaire woningen in hout. De samenwerking was logisch: Trebbe werkt veel met prefab onderdelen en elementen, terwijl Sustainer gewend is om met (houten) modules te werken. “Sustainer bracht veel kennis in op het gebied van modulair en parametrisch ontwerpen,” blikt Nico terug. Door de krachten te bundelen, verliep de ontwikkeling voorspoedig, hoewel er uitdagingen waren. “De grootste uitdaging was dat de vloer hybride toepasbaar moest zijn, zowel in een betonnen als houten casco.” Volgens Koen was het doel van de samenwerking duidelijk. “Een kant-en-klaar vloer van hout met zo min mogelijk materiaal. En vanzelfsprekend moet de vloer voldoen aan de constructieve en akoestische eisen.” Naast biobased materialen is materiaalreductie een belangrijk uitgangspunt binnen duurzaam bouwen waardoor duurzaamheidsimpact wordt bereikt en prijs competitiever wordt.
Eerst CLT, later toch HSB op basis van LVL
Eerst keek Trebbe naar de ontwikkeling van een vloer van CLT. Maar de overstap naar houtskeletbouw op basis van LVL (Laminated Veneer Lumber) werd gemaakt toen Trebbe de samenwerking met Sustainer aanging. “Met het oog op materiaalreductie, was dit een logische keuze”, licht Nico toe. Een ander uitgangspunt was de mogelijkheid tot een grote mate van ontwerpvrijheid voor de installaties. Nico: “Natuurlijk is ons concept altijd hét uitgangspunt. Maar ons concept is flexibel, dan is het ook mooi dat we de vrijheid hebben om het leidingwerk kunnen verplaatsen ten opzichte van het concept. En we willen natuurlijk ook flexibel blijven richting de toekomst, dus de aanpasbaarheid was ook van groot belang.”
Zo is de vloer samengesteld
Een periode van samen ontwikkelen brak aan voor Trebbe en Sustainer. Op een gegeven moment werd Level Acoustic & Vibration met hun geluidslab betrokken. “Bij nieuwe producten toetsen zij op geluid, trillingen en comfort”, vertelt Koen Ook TU Eindhoven sloot aan. “Daar werd de vloer constructief beproefd en zij werkten aan akoestische analyses en akoestische rekenmodellen. Zo kunnen we in de toekomst nog effectiever ontwerpen, met de wetenschap wat het effect hiervan is op de akoestiek.”
Dé vloer met speciale ankers
Het eindproduct is een houten kant-en-klaar vloer geworden, gerealiseerd met zo min mogelijk materiaal: houtskeletbouw, op basis van Laminated Veneer Lumber, met een spaceframe. Op het gebied van trillingen, geluid en comfort voldoet de deels thermisch geïsoleerde vloer. De vloer is geschikt voor conceptuele grondgebonden woningen en bestaat uit drie vloerelementen: één voor, één achter en één naast het trapgat. Op aangeven van Level AV is een extra massalaag verwerkt in de vloer. Naast de vloer ontwikkelde Trebbe samen met constructeur Lucassen en leverancier GB ook een speciaal vloeranker. Deze is nodig voor montage van de vloer in een betonnen casco. De voordelen van de houten kant-en-klaar vloer zijn:
- Duurzaam: met minimaal materiaal is een volwaardige, maar dunne, vloer gerealiseerd.
- Circulair: de vloer is losmaakbaar, demontabel en aanpasbaar.
- Prefab: anticiperend op de enorme druk op de arbeidsmarkt en het tekort aan vakmensen.
- Snel: de vloer wordt snel geplaatst en er is geen dekvloer nodig, wat de doorlooptijden van het project verkort.
“
“Wat er niet is, dat moet je gewoon zelf – met hulp van anderen – ontwikkelen”
Nico Blaauw, Teamleider Techniek en Duurzaamheid bij Trebbe
Van prototype naar pilot
Zodra de vloer klaar was, werd gezocht naar een pilotproject. Een prototype moet immers getest worden. “We waren benieuwd naar de logistiek, hoe het monteren van de vloeren zou gaan en of de extra massalaag in de vloer zou blijven liggen”, vertelt Nico. Een pilotproject werd snel gevonden in Schuytgraaf Arnhem, waar Trebbe voor Portaal en Vivare 119 sociale huurwoningen en -appartementen realiseert. De woningen zijn opgebouwd met een betonnen casco. “Hier konden we ons speciaal ontwikkelde anker inzetten.” De vloer werd in elkaar gezet bij een zusterbedrijf in Wijchen, zodat het transport naar de bouwplaats in Arnhem niet te lang was. De montage van de vloer verliep snel: binnen een kwartier lag de vloer in de woning. “Wat ons betreft is de pilot op alle vlakken geslaagd.” Koen onderschrijft dit. “Een pilot levert áltijd belangrijke nieuwe, praktische inzichten op.”
Samenwerken, leren en optimaliseren vanuit Trebbe
Nico blikt terug op een mooie periode en een geslaagde pilot. “Voor mij was het ontwikkelen van een dergelijk product nieuw. Ik heb geleerd dat een goed productontwerp meer tijd kost dan je vooraf denkt. Een goede voorbereiding is het halve werk. Het zwaartepunt ligt bij onderzoek, daarna volgt de productuitwerking. Het onderzoek vraagt meer tijd dan verwacht, maar de investering betaalt zich dubbel en dwars uit. We kunnen nu makkelijker en sneller doorontwikkelen.” De eerste doorontwikkelingen en optimalisaties ziet Nico al: “We gaan de naden mooier wegwerken door de toleranties te verkleinen en slimme installatie-inbouwpakketten te ontwikkelen. Ik zie ook nog mogelijkheden om het hijswerk slimmer uit te voeren door dit te combineren met de speciale ankers. Binnenkort voegen we de houten kant-en-klaar toe aan de Bewust & Flexibel woningconfigurator.”
“
“Samen ben je meer vindingrijk dan alleen”
Koen Buisman, COO Sustainer
Samenwerking, leren en optimaliseren vanuit Sustainer
Ook Sustainer blikt terug op een mooie pilot. “Het traject met Trebbe en de andere partijen heeft ons veel inzicht gegeven, voor wat betreft het modulaire systeem voor de vloer”, blikt Koen terug. Niet alleen op het gebied van de ontwikkeling van de vloer, maar juist ook wanneer het gaat om de opbouw van een nieuwe integraal vloer die parametrisch ontworpen is, heeft Sustainer veel geleerd. “Die inzichten gaan met name over de effecten van ontwerpkeuzes versus akoestiek. Dit maakt dat we de vloer verder kunnen optimaliseren.” Koen vertelt dat er nog een aantal stappen te zetten is, aan de hand van de pilot, voordat de vloer commercieel op grote schaal toepasbaar is. “Maar de inzichten zijn er en daar gaan we mee aan de slag.”
Terugblik op samenwerking
Koen blikt terug op een effectieve en efficiënte samenwerking. “Gedurende de samenwerking hebben alle partijen hun kennis en kunde ingebracht en dat hebben we met z’n allen gebundeld.” Koen doelt hiermee op de aspecten van het bouwsysteem, concrete (prefab) bouw, theoretische model ontwikkeling, analyses en labtesten. “Kenmerkend aan de samenwerking was het iteratief werken, waarbij we een plan hadden met aannames, deze snel toetsten en met elkaar op basis van de leringen de plannen bijstelden.” Nico zijn belangrijkste inzicht is dat een geslaagde productontwikkeling begint met heldere kaders en randvoorwaarden. “Het is van belang dat je in staat bent om uitgangspunten, verwachtingen over en weer én wat het gewenste product nu echt is aan elkaar over te brengen.” Koen stipt de pilot nog eens aan. “Dit is heel erg waardevol geweest. De pilot heeft veel inzicht gegeven in bouwtempo en mogelijkheden voor het plaatsen en bevestigen in een betonnen casco. Producten worden áltijd beter als je ze in de praktijk kunt toetsen.” Ook Nico blikt met een goed gevoel terug op de pilot. “Het is ook gewoon hartstikke gaaf om te zien als iets dat wat je samen bedacht hebt, ook echt realiteit wordt.” “Samen ben je meer vindingrijk dan alleen”, vat Koen zijn terugblik samen.
Samen bouwen aan geluk
Bij Trebbe bouwen we samen aan geluk, ook met de houten kant-en-klaar vloer. Dit doen we met aandacht voor:
- aandacht voor de aarde; door te kiezen voor materiaalreductie en circulariteit
- aandacht voor de maatschappij; met de kant-en-klaar vloer anticiperen we op het grote tekort aan vakmensen
- aandacht voor de mens; door bewoners een fijne, maar vooral gezonde vloer te bieden, zonder in te boeten op het gebied van comfort
- aandacht voor de continuïteit; door te pionieren en te experimenteren blijven we als organisatie toekomstbestendig