Bouwstroom Noord: Samen een beweging op gang brengen
Rond de zomer vorig jaar tekenden vijf woningcorporaties en twee bouwpartijen de samenwerkingsovereenkomst Bouwstroom Noord. Woonconcept, Lefier, Woonservice, Actium, Wold & Waard, Dura Vermeer Bouw Hengelo en Trebbe bundelen hun krachten om samen betaalbare, energiezuinige woningen te realiseren. Maar wat is nu precies Bouwstroom Noord, hoe geef je zo’n samenwerking vorm en waarom bundelen deze partijen vraag en aanbod? Wouter Huuskes, voorzitter bij het VMT van Bouwstroom Noord en Bothilde Buma, directeur-bestuurder van Woonservice vertellen erover.
Bouwstroom; betaalbaar bouwen en verhuren
Voordat we dieper op de inhoud ingaan, is het goed om eerst met elkaar te definiëren wat een Bouwstroom precies is. Bothilde: “Om voldoende tempo te kunnen maken in onze bouwopgaven en om positie te houden op de nieuwbouwmarkt, is samenwerken noodzakelijk. Daarom zijn we op zoek gegaan naar een manier om voldoende bouwcapaciteit voor langere tijd vast te leggen. En dan op zo’n manier dat er ook geïnnoveerd wordt.” Wouter vult aan: “Voor de bouwers is continuïteit belangrijk, wij kunnen efficiënter werken als we van project naar project kunnen. Bouwstroom Noord is een unieke samenwerking waarin wij gezamenlijk ons committeren aan de opgave. We bundelen projecten en leren van elkaars kennis en ervaring. Zo versnellen we met elkaar innovaties, doorloop- & bouwtijden.”
Loslaten van traditionele rolpatronen
Bouwstroom Drenthe begon in 2020 onder begeleiding van Kwartiermakers in de Bouw, na een uitgebreid selectietraject voor de twee marktpartijen, met een manifest. Wat is ervoor nodig om efficiënt en betaalbaar te kunnen blijven bouwen? Dit is op één A4 in beeld gebracht waarbij respect, openheid en transparantie en wederzijds begrip de boventoon voerden. Dit manifest is ondertekend door alle partijen en doet tot op de dag van vandaag dienst als leidraad bij alles wat er binnen Bouwstroom Noord gebeurt. Binnen de Bouwstroom stappen de partijen af van de traditionele rollen en kiezen zij volledig voor gelijkwaardige samenwerking. Maar waarom zouden woningcorporaties en bouwbedrijven van de traditionele patronen af willen wijken? Bothilde Buma: “Ik denk dat innovatie belangrijk is om de huidige maatschappelijke problematiek, zoals betaalbaarheid en beschikbaarheid van goede, duurzame woningen, het hoofd te bieden. Vaak wordt innovatie gekoppeld aan een product en een proces. Maar wanneer we als maatschappij en als organisaties de volgende stap willen zetten, is innovatie op samenwerking essentieel. En dat is wat we hier doen. Innoveren op proces, product en samenwerking. Het levert mede dankzij de samenstelling van de groep veel nieuwe inzichten op waarmee we onze afstemming, processen en producten kunnen verbeteren.”
Slagvaardig aan het werk
Maar hoe geef je een samenwerking met zoveel verschillende partijen nu echt vorm? En hoe zorg je ervoor dat je ook daadwerkelijk met elkaar aan de slag gaat en innoveert op het gebied van samenwerken? Binnen Bouwstroom Noord is gestart met het verkennen en verweven van elkaars processen. “We willen echt werken als één organisatie”, vertelt Wouter. Bouwstroom Noord is georganiseerd met een Stuurgroep die richting geeft aan de doelen die Bouwstroom Noord heeft geformuleerd en het VijverManagementTeam (VMT) die gezamenlijk uitvoering geeft aan de gemeenschappelijke doelen. Kwartiermakers in de bouw ondersteunt zowel de Stuurgroep als het VMT. Het VMT is een vertegenwoordiging namens alle betrokken organisaties. Om ervoor te zorgen dat het VMT ook écht slagvaardig te werk kan gaan, hebben alle organisaties het mandaat rondom planningen en projecten verschoven naar het VMT. “Samen onderzoeken we waar we kunnen innoveren op samenwerking en hoe we ook gezamenlijk kunnen komen tot nieuwe waardenstromen en samenwerkingsvormen. Zo kijken we bijvoorbeeld naar contracten die ook daadwerkelijk weerspiegelen hoe we met elkaar (gaan) samenwerken.” En dat is niet gemakkelijk vertelt Wouter. “We hebben rekening te houden met bestaande wettelijke structuren, terwijl we tegelijkertijd ook zoeken naar hoe we het systeem écht kunnen veranderen. Wij geloven erin dat hier namelijk de sleutel ligt tot nieuwe waardenstromen en andere samenwerkingsvormen.”
Zoveel partijen samen? Werkt dat niet vertragend?
Door de bundeling van zeven partijen, zou je kunnen denken dat vraagharmonisatie en strategisch partneren met veel partijen eerder vertragend dan versnellend werkt. Voordat alles onderling is afgestemd, kun je zo jaren verder zijn. Maar dat is zeker niet het geval. Wouter: “Natuurlijk zou je zo kunnen denken als je alleen aan de opstart denkt en écht alleen naar dat onderdeel van het proces kijkt. Maar ik zie in de huidige bouwstroomprojecten niet of nauwelijks terug dat die opstart vertragend heeft gewerkt. De ervaring leert ons ook dat vertraging, in welk type project dan ook, eerder veroorzaakt wordt door planologische procedures, weerstand uit de omgeving of door de beschikbaarheid van nuts. Bothilde vult aan: “Het is misschien even stil geweest in de media rondom Bouwstroom Noord, maar achter de schermen is en wordt er keihard gewerkt. Eind 2021 startte het eerste project in Leek. Hier bouwt Dura Vermeer Bouw Hengelo met Wold & Waard twaalf nul-op-de-meter-woningen. Deze woningen worden na de zomervakantie opgeleverd.”
De bouwstroom komt op gang
Bothilde: “Bouwstroom Noord komt dit jaar écht op gang. Nog voor de zomer dit jaar begint Trebbe met de bouw van veertien woningen in Westerbork. En in het tweede deel van dit jaar starten nog eens zeven projecten. Totaal komen we dit jaar op 177 woningen. Hier hebben de stuurgroep, het VMT en alle andere betrokkenen ontzettend hard aan gewerkt.” Maar naast de eerste projecten die in uitvoering zijn genomen of gaan, zijn er ook andere grote stappen gezet binnen de Bouwstroom:
- We krijgen een steeds beter beeld van elkaars uitdagingen en hoe we hier het beste mee om kunnen gaan;
- Er wordt volop gewerkt aan het meenemen van de betrokken organisaties;
- Is het proces op hoofdlijnen uitgewerkt;
- De kansen en risico’s zijn in beeld gebracht, inclusief de beheersmaatregelen voor de risico’s die Bouwstroom Noord kan en wil beheersen;
- De stichtingskosten van alle organisaties zijn uitgezocht. De grootste gemene delers worden geformuleerd rondom de verschillende product markt combinaties;
- Er is een ‘stroom’ aan projecten gevormd.
Voordat er gebouwd kan worden, moet er veel geregeld worden. De eerste inzichten van samenwerken binnen een Bouwstroom kunnen al gedeeld worden.
Wouter vertelt dat hij vooral positief verrast is de afgelopen tijd. “We zijn in staat gebleken om met elkaar methoden en gedrag te ontwikkelen waarmee we het gezamenlijk belang daadwerkelijk voorop kunnen stellen. De wil om bij te dragen aan elkaars succes is groot binnen de Bouwstroom.” De grootste omschakeling in het denken vanuit een bouwstroomgedachte die zit volgens Wouter met name in de ‘zachte aspecten’. “Denk hierbij aan het willen en durven loslaten, het over de eigen grenzen heen durven en kunnen stappen en het lef om écht alles transparant en bespreekbaar te maken en ook ter discussie te stellen. Het allerbelangrijkste is het bijdragen aan het succes van de ander en vertrouwen door wantrouwen geen kans te geven”
De volgende stap; van project naar proces
Nu de bouwstroom op gang begint te komen, is het tijd om de volgende stappen te zetten. Bothilde: “We zijn één van de eerste ‘bouwende’ Bouwstromen in Nederland. Dat is ontzettend gaaf, maar ook heel erg nieuw. Ik zou het dan ook ontzettend fijn vinden dat als er ideeën zijn om het beter, makkelijker of slimmer te doen, we deze mogen ontvangen. Wij zijn ervan overtuigd dat we de vraagstukken die nu spelen in de samenleving we écht alleen vanuit samenwerking en consensus kunnen oplossen.”
Over Bouwstroom Noord
Bouwstroom Noord is een unieke samenwerking van vijf woningcorporaties en twee (ontwikkelende) bouwers Gezamenlijk committeren wij ons aan de woonopgave in Noord-Nederland. We bundelen woningbouwprojecten, kennis en kunde om passende sociale huurwoningen betaalbaar te houden én de nieuwbouwproductie te realiseren. We standaardiseren, evalueren en leren. Zo bouwen we steeds slimmer en efficiënter.