Bouwen voor UMCG
Bouwen en verbouwen aan toekomstbestendige zorg voor het UMCG
In Groningen verbouwt Trebbe samen met BAM en ENGIE het project Hotfloor. In de eerste twee fases worden een nieuwe afdeling Neonatologie en het Centrum Acute Zorg (CAZ) met onder andere nieuwe traumakamers gerealiseerd. Nieuwsgierig hoe dat gaat? Check de film.
Subsidie van Provincie Overijssel
Nengerman onderstreept het belang van duurzaamheid in de verbouwplannen. “We proberen de bestaande zonwering vanuit circulair oogpunt te hergebruiken en het dak krijgt zonnepanelen.” De Provincie Overijssel verstrekt subsidie aan de Universiteit Twente, als bijdrage voor het realiseren van een toekomstbestendig en duurzaam pand. “Ik ben blij met deze subsidie, het helpt enorm bij het realiseren van onze ambitieuze duurzaamheidsplannen. We willen bijvoorbeeld ook graag koudebrugisolatie en het gebouw wordt aangesloten op de koudecirkel en het warmtenet’, aldus Nengerman.
‘Wij zijn, net als de Universiteit Twente, continu op zoek naar nieuwe en slimme technologieën die we kunnen toepassen om gebouwen duurzamer te maken. De plannen van de faculteit ITC leveren mooi en uitdagend werk, waar wij de juiste invulling aan kunnen geven. Wij kijken wederom uit naar de samenwerking met de UT en de overige bouwpartners’, zegt Cees Vos van Croonwolter&dros.
Ontwerp
De studenten en medewerkers van de ITC faculteit vormen en hechte internationale gemeenschap. Studenten komen van over de hele wereld om een korte opleiding, Master of PhD te doen. Terug in hun eigen land, passen zij de kennis toe voor duurzame versterking van de economie. Bij deze gemeenschap past een gebouw dat ontmoeting en inspiratie stimuleert. Langezijds krijgt daarom een ‘sociaal hart’ en twee ‘groene longen’: vrijwel elke kamer kijkt uit op het groen. “Het ontwerp is gemaakt samen met de gebruikers van ITC. Het ontwerpteam bestaat uit CIVIC/VDNDP, Valstar Simonis en Arup. Ik ben verheugd dat we het ontwerp nu daadwerkelijk kunnen uitvoeren”, zegt Nengerman. De verwachting is dat het ITC in de zomer van 2022 kan verhuizen naar de nieuwe locatie op de campus.
Learning by doing
Gaandeweg zijn er meer verbeterstappen gezet in de integratie van de componenten van het energieconcept. Zo zijn ook de sparingen in het kozijn en het daarbij horende prefab-casco geoptimaliseerd. Het lijkt een detail, maar die aanpassing voorkomt problemen bij spiegeling in het bouwproces. Uiteindelijk leidt dit tot standaardisatie, minder handelingen en minder risico op faalkosten. ‘Het proces van continu verbeteren, is een zaak van learning by doing’, zegt Jelte. Nico: ‘De verbeteringen gaan niet ten koste van de snelheid. We investeren samen in nieuwe oplossingen die passen bij de behoeften in de woningbouwmarkt. Die oplossingen hebben we bij de volgende projecten op uitvoeringsniveau klaarliggen en kunnen we herhalen en zo nodig verder verbeteren. Dat werkt sneller en betrouwbaarder dan in de traditionele bouw.
Concurrerende markt
Nog niet overal in het land loopt de samenwerking tussen bouwers en toeleverende industrie zo vanzelfsprekend als tussen Trebbe en Movair. Hebben de mannen tips? Begin met praten, met uitleggen waar je zelf voor staat, zegt Nico. ‘Zeker als je elkaar nog niet goed kent, moet je eerst zorgen voor een vertrouwensband.’ Jelte: ‘En wees nieuwsgierig naar de best practices van anderen. Wij kijken bijvoorbeeld ook naar wat Heijmans en BAM in Eindhoven en omgeving doen. Van die processen kun je leren. Het Netwerk Conceptueel Bouwen biedt daar alle gelegenheid voor.’ Zelf zijn Trebbe en Movair ook open over hun innovaties. Ze maken bijvoorbeeld geen geheim van die aangepaste sparing in het kozijn en het casco in het StralendWARM-concept. Daar mogen ook andere bouwers en installateurs hun profijt mee doen. Zo houd je elkaar scherp in de concurrerende markt, vinden ze. En dat is hard nodig in deze tijd van woningschaarste.
Samen op zoek naar en aan de slag met verbeteringen
Terugkijken hoe processen zijn verlopen, evalueren hoe producten tot stand komen. Samen actief op zoek gaan naar verbeterpunten. En die ook daadwerkelijk uitvoeren. Dat is volgens Nico en Jelte kenmerkend voor hun samenwerking. Binnenkort gaan Trebbe en Movair samen aan de slag in diverse nieuwe projecten verspreid over het land. Nico en Jelte zijn ervan overtuigd dat ze dan nieuwe verbeterstappen zullen zetten in de verdere ontwikkeling van conceptueel bouwen. ‘We zijn gelukkig nooit klaar met het nog beter willen doen.’
Communicatie met bewoners
Leen van Dijke: “Goed luisteren naar de bewoners lijkt me typisch iets waar een corporatie meer verstand van heeft dan een bouwer.”
Marinus den Harder: “Dat klopt wel, en zeker in het verleden was dat zo. Maar de bouwsector heeft wél bijgeleerd en het is nu steeds meer een samenspel van de bouwer en de corporatie. De vraag van corporaties is ook veranderd. Van te voren samen nadenken over een communicatieplan helpt enorm. Bewoners betrekken bij het maken van de plannen hoort daar bij. Dat betekent niet dat je alle wensen van de bewoners vanzelfsprekend invult, maar wel dat je duidelijk bent over waarom iets wel of niet kan. Dat zorgt voor draagvlak en een soepel proces.
We zeggen dan wel met z’n allen dat we goed luisteren naar bewoners, maar in de praktijk blijkt dat toch heel lastig te zijn, dat hebben we in de eerste jaren van de Stroomversnelling gemerkt. In die tijd hebben we op dit punt heel veel geleerd. Het is nog steeds een hele klus om de verduurzamingsambitie die we met z’n allen hebben goed te vertalen naar de behoeften en de woonlasten van de hedendaagse bewoner.”
Leen van Dijke: “Je ziet volgens mij twee verschillende scholen als het gaat om het behalen van 70% instemming. De ene zegt dat de bouwer dat moet doen, de andere vindt dat bij uitstek een klus voor de woningcorporatie.”
Marinus den Harder: “Ik denk dat je het per geval moet bekijken. En je kunt het bijvoorbeeld ook samen doen. Ik denk dat een bouwer over het algemeen de bewoner wat beter kan overtuigen op inhoud. Bijvoorbeeld door de technische voordelen te benoemen en het proces goed uit te leggen, waardoor de bewoner beter weet wat hem of haar te wachten staat.”
Luisteren naar de klant
Leen van Dijke: “Heb je het bij deze keukentafelgesprekken ook over comfortverbetering voor de bewoner?”
Marinus den Harder: “Het is vrij gevaarlijk om op voorhand ‘comfort’ te definiëren voor ‘de huurder’. Dat hebben we in de begintijd van Stroomversnelling gedaan. We zeiden toen: “U krijgt tegelijk ook een nieuwe badkamer en een nieuwe keuken bij de energetische renovatie, want daar wordt u blij van”. Vervolgens werd de bewoner er misschien best een beetje blij van, maar anderzijds werden bijvoorbeeld de lichtschakelaars en andere verouderde elementen niet vervangen – dus toch een beetje een vlag op een modderschuit – en de impact van zo’n badkamer op het hele renovatieproces was enorm. Bovendien was het ook nog eens kostbaar. Je kunt dus allerlei problemen creëren door op de verkeerde manier comfort ‘op te leggen’. Ik denk dat heel veel comfortvragen niet op woningniveau zitten, maar op wijkniveau. Met name als je kijkt naar het sociale, en ook naar het ecologische aspect van een wijk. Als je daar als Stroomversnelling nou ook eens goed naar kijkt, dan wordt het opeens een heel ander verhaal voor de bewoner. Bijvoorbeeld in de oudere wijken van grote steden.”
Leen van Dijke: “Wat komt Trebbe Groep brengen bij Stroomversnelling?”
Marinus den Harder: “Dat heeft veel te maken met nieuwe vormen van samenwerking, met luisteren naar de klant, en als het gaat om de bewoners een goede begeleiding en aandacht voor het sociaal-psychologische aspect. Als BestaandWonen ergens met een renovatie aan de slag gaat, dan benaderen we de bewoner als eigenaar van de woning. We doen niet alsof die woning een plek is waar we even moeten zijn om een klus af te maken. Onze eigen woonconsulenten zijn daarin een belangrijke schakel, en als je achteraf ziet hoe hun bijdrage door opdrachtgevers wordt geëvalueerd, dan ben ik daar trots op. Sterker nog: ik denk dat veel meer bouwers dat zouden moeten kunnen.”