Alles en iedereen met BIM

Het afgelopen anderhalf jaar werkte Trebbe mee aan een onderzoek van hogeschool Windesheim over de toepassing van BIM in de beheer- en onderhoudsfase. Vragen als welke informatie moet daadwerkelijk in het BIM-model verwerkt worden, wie doet dat dan en op welke wijze worden met dit onderzoek beantwoord. Het doel? Een eenduidige werkwijze en duidelijke afspraken wie wat doet. Onlangs is het onderzoek gepresenteerd. Dit zette ons aan tot denken. Waar komen we vandaan en waar gaan we naar toe met BIM? Tijd om de balans op te maken met onze eigen BIM-manager Edwin de Graaf.

Waar komen we vandaan met BIM?

“Om te weten waar je naar toe gaat, is het belangrijk om te weten waar je vandaan komt”, opent Edwin. Eind 2009 startte Trebbe met drie collega’s een onderzoek naar BIM. “Ik was destijds werkvoorbereider en één van de drie die zich met BIM ging bezig houden”, blikt Edwin terug. De definitie van BIM voor Trebbe is inmiddels duidelijk: Bouw Informatie Management. Voor Edwin is het een andere manier van werken. “Je maakt projectinformatie intelligenter, meer geïntegreerd, meer gekoppeld en uitwisselbaar met iedereen waarmee je samenwerkt. Juist door die samenwerking wordt procesmatig werken steeds belangrijker. Het is informatiemanagement in combinatie met 3D tekenen.”

Simultane ontwikkeling

In de periode dat de onderzoeken naar BIM liepen zette Trebbe ook de eerste schreden op het conceptuele woningbouwgebied. “Daar hebben we ook in de ontwikkeling van BIM echt veel van geleerd. Wij maakten samen met de co-makers de eerste processchema’s om inzicht in elkaar processen te krijgen.” Trebbe begon met BIM bij de conceptuele nieuwbouw van woningen, inmiddels is er al zoveel meer in BIM gedaan. Trebbe werkte verschillende u-bouwswerken, zoals De Trefkoel in Groningen en 86 zorgappartementen in Apeldoorn, en renovaties als Enexis in Zwolle en het Noorderpoort College in Groningen in BIM uit. Het jongste nieuwbouwconcept HoogWonen, het concept van Trebbe voor nieuwbouw van appartementen, is volledig met BIM uitgewerkt. “Eigenlijk maakt het niet uit wat je in BIM doet. De basis voor BIM blijft gelijk; heldere verwerking van informatie in de modellen, de tools veranderen misschien hier en daar wat.”

Trebbe bij de top BIM

De ontwikkeling van BIM binnen Trebbe neemt een vlucht en Trebbe mag zich sinds de start met BIM rekenen tot de kopgroep van de BIMmende bouwers. “We hebben aan heel wat initiatieven meegedaan en dat doen we nog steeds.” Trebbe werkte mee aan de ontwikkeling van het nationaal BIM-protocol 2.0, nu beter bekend als het Nationaal BIM protocol. En Trebbe ontwikkelde samen met 16 andere partijen de BIM Basis ILS. Hierin staat precies hoe welke informatie wordt aangeleverd. Zo werkt iedere partij uniform. Trebbe draagt bij aan de ontwikkeling van de BIM Basis USO, uniforme sparingsopgave, en werkt op dit moment samen met een aantal andere bedrijven aan een gegevensbehoeftelijst, dit is een verdere uitwerking en praktische toepassing van de BIM informatieniveaus van het Nationaal BIM handboek. Dit jaar wordt deze gelanceerd. BIM is ingebed in alle fases die een project doorloopt en dat brengt in elke fase zo zijn eigen voordelen met zich mee.

BIM in de ontwikkelfase

“Toen Trebbe begon met BIM lag de focus op voorbereiding en we kunnen trots zijn op wat we al bereikt hebben.” De ontwikkeling van een project wordt vanuit BIM aangevlogen. Architect, installateur, constructeur, co-makers, zij werken allemaal in BIM en dat brengt de welbekende voordelen als snel schakelen, meer inzicht en faalkostenreductie met zich mee. “We zijn er nog niet, BIM biedt nog veel meer mogelijkheden. Uiteindelijk is alles te koppelen aan BIM en daardoor zien we dat BIM verschuift van tekenmodel naar datamodel, de spin in het web. In het kort betekent dit dat we alle informatie van onderdelen en ook benodigde documenten zoals planningen kunnen koppelen aan dat model. Een fantastische ontwikkeling en wat mij betreft dé toekomst voor Trebbe.” Als andere ontwikkeling voor Trebbe stipt Edwin aan dat er nog meer in concurrent engineering (gelijktijdig engineeren) gewerkt kan worden. “Fysiek of online dat maakt niet uit, maar hier zijn nog enorme tijdswinsten te behalen. Om nog meer grip te krijgen op complexe projecten kunnen we systemengineering nog verder onderzoeken.”

BIM in de uitvoering

TIjdens de uitvoering van projecten, levert BIM ook een meerwaarde. De grote voordelen van BIM tijdens de uitvoering van project zijn:

• De hele engineering en coördinatie van een project is goed geregeld met BIM.
• Met BIM werken we met een virtuele bouwplaats. Hierdoor kunnen we gemakkelijk onze planning en bouwplaatslogistiek inrichten.
• Het bestellen van benodigd materiaal en materieel is gemakkelijker geworden, doordat de benodigde hoeveelheden uit BIM-modellen gehaald worden.
• Het gebouw is digitaal al een keer gebouwd. Dit gebruiken we tijdens de bouw als referentie. Hierdoor hebben we eventuele knelpunten al inzichtelijk en verholpen.

BIM tijdens onderhoud & beheer

De inzet van BIM tijdens de onderhoud- en beheerfase gaat nog een hele ontwikkeling doormaken verwacht Edwin. “Zo’n vijf jaar geleden kregen we de eerste keer de vraag of wij het model voor het onderhoud & beheer wilden aanleveren. Inmiddels krijgen we de vraag steeds vaker. Die uitvraag verschilt per opdrachtgever. Het uitleveren van die gegevens wordt makkelijker als er meer standaardisatie in de uitvraag zit.” Voor Trebbe is het wel duidelijk dat BIM voor onderhoud & beheer voor met name woningcorporaties en gebouwbeheerders erg waardevol is en dat die vraag steeds meer komt. “Wij willen daar klaar voor zijn en dat was voor ons de reden om mee te werken aan het onderzoek van Windesheim.” De data, zoals afmetingen, merken, types en aantallen van onderdelen, die een BIM-model bevat kan zo ingelezen worden in een beheer & onderhoud softwarepakket. Met die input worden dan de meerjaren onderhoudsbegrotingen en –planningen geschreven. De stip op de horizon is dat het ook heel veel tijd gaat schelen voor een onderhoudsdienst. “Stel een bewoner heeft een ruit van de huurwoning kapot. Zij meldt deze schade bij de corporatie. Die kan zo vanuit het BIM-model de nieuwe ruit met de juiste afmetingen en isolatiewaarden bestellen en bij die woning laten afleveren. Pas nadat de ruit is geleverd gaat er een onderhoudsmedewerker naar de woning om die ruit te plaatsen, dat gaat serieus tijd schelen”, legt Edwin uit.

Waar gaan we naar toe met BIM?

De ontwikkelingen die Trebbe heeft doorgemaakt op het gebied van BIM zijn fors. “En we zijn nog lang niet klaar”, vult Edwin aan. “Over tien jaar werkt echt iedereen met BIM, van ontwikkeling tot de onderhoudsdienst van de opdrachtgever, en daarna bij het slopen van het gebouw.” Met BIM wordt de stap naar verregaande digitalisering makkelijker en dat leidt ook tot andere rollen en functies. Verder verwacht Edwin dat alle partijen nog meer en beter met elkaar gaan samenwerken met onder andere concurrent engineering. “De inzet en het gebruik van virtual reality wordt gemakkelijker en breder ingezet, wie weet doen onze werkvoorbereiders straks hun controles wel met een VR-bril op.”